Το αγριόγιδο στην Ελλάδα και ο κίνδυνος εξαφάνισής του από την λαθροθηρία

Αποτελεί το φρικιαστικό τρόπαιο του λαθροκυνηγού, αφού η θήρευσή του, λόγω των δύσβατων περιοχών όπου ζει, είναι δύσκολη και απαιτεί καλή φυσική κατάσταση. Το αγριόγιδο κινδυνεύει με εξαφάνιση στην Ελλάδα, εξαιτίας της δράσης τόσο ντόπιων όσο και Αλβανών λαθροκυνηγών.
Οι τελευταίοι, μάλιστα, δεν διστάζουν να περάσουν τα σύνορα από το Γράμμο, προκειμένου να το σκοτώσουν. Μάλιστα, το καλοκαίρι, στο Γράμμο, ένας Αλβανός λαθροκυνηγός, έπεσε σε γκρεμό, όπου παρέμεινε επί δύο ημέρες και χρειάστηκε η συνδρομή ανδρών της ΕΜΑκ για να τον απεγκλωβίσουν...

Τα παραπάνω στοιχεία ανέφερε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο βιολόγος Χαριτάκης Παπαϊωάννου, ο οποίος εκπόνησε μελέτη για τα οπληφόρα ζώα, στο πλαίσιο έρευνας του ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ, με τίτλο: "Παρακολούθηση των ειδών της πανίδας του Γράμμου". Όπως προέκυψε, ο πληθυσμός του αγριόγιδου στην περιοχή είναι γύρω στα 50 άτομα και αναμένεται να συρρικνωθεί κι άλλο εξαιτίας της λαθροθηρίας.

«Το κυνηγούν για το κρέας του, αλλά και γιατί θεωρούν τη θήρευσή του θέμα 'πρεστίζ', επειδή ζει σε γκρεμούς και χρειάζεται ο λαθροκυνηγός να σκαρφαλώσει για να το κυνηγήσει. Ωστόσο, από τη στιγμή που εντοπίσει τον βιότοπό του, ο οποίος καλύπτει περιοχή ενός έως τριών χιλιομέτρων και τα θηλυκά δεν τον εγκαταλείπουν ποτέ, μπορεί εύκολα να το σκοτώσει παραφυλώντας στα βράχια όπου κινείται», εξηγεί ο κ.Παπαϊωάννου.

Μικρή αύξηση του πληθυσμού παρατηρείται μόνο σε 4 περιοχές, στον εθνικό δρυμό Βίκου-Αώου, στα βουνά Γκιόνα και Όλυμπο και στο δάσος του Φρακτού. «Εντούτοις, αν δεν υπάρξει αποτελεσματικός μηχανισμός φύλαξης και Σύνταξη Εθνικού Σχεδίου Δράσης για το αγριόγιδο, η μικρή αυτή αύξηση, πολύ γρήγορα μπορεί να ανατραπεί», επισημαίνει ο κ.Παπαϊωάννου.

700 άτομα ο πληθυσμός του στην Ελλάδα

Tο αγριόγιδο που ζει στην Ελλάδα ανήκει στο υποείδος Rupicapra rupicapra balcanica και είναι ένα από τα απειλούμενα ζώα της βαλκανικής χερσονήσου. Ένα από τα χαρακτηριστικά του γνωρίσματα είναι τα όρθια κέρατα με κυρτές απολήξεις.

Το τρίχωμα του σώματός του από καφέ ανοιχτό το καλοκαίρι μετατρέπεται σε σκούρο καφέ το χειμώνα ενώ στο λευκό κεφάλι φέρει δυο σκούρες πλευρικές λωρίδες. Το βάρος του κυμαίνεται από 28 έως 45 κιλά και υπό φυσιολογικές συνθήκες ζει από 15 έως 20 χρόνια.

Ιδανικός βιότοπος για το αγριόγιδο είναι οι απότομες δασωμένες πλαγιές που καταλήγουν σε απόκρημνες κορυφές. Το αγριόγιδο σήμερα ζει σε επτά διαφορετικές γεωγραφικές περιοχές της Ελλάδας: Βόρεια Πίνδος, Κεντρική-Νότια Πίνδος, Στερεά Ελλάδα, Όλυμπος, Ροδόπη, Τζένα-Πίνοβο και Νεμέρτσικα. Στις παραπάνω περιοχές το είδος συγκεντρώνει 19 πληθυσμιακές ομάδες, οι οποίες συνολικά αριθμούν περίπου 700 άτομα.

Το είδος θεωρείται σπάνιο, ακόμη και στις περιοχές που συγκεντρώνει τις υψηλότερες πληθυσμιακές πυκνότητες για τα ελληνικά δεδομένα. Οι πληθυσμοί δεν επικοινωνούν μεταξύ τους, σχεδόν, σε όλες τις περιοχές.

Το αγριόγιδο τρέφεται κυρίως με διάφορα ποώδη φυτά αλλά συμπληρωματικά και με φύλλα, κλαδάκια δέντρων και λειχήνες. Ζευγαρώνει τους φθινοπωρινούς μήνες και γεννά ένα ή σπανιότερα δύο μικρά το Μάϊο. Τα αρσενικά εγκαταλείπουν το κοπάδι της μητέρας τους σε ηλικία 2-3 χρόνων. Στην ηλικία των 8-9 ετών, που συμπίπτει με την έναρξη της αναπαραγωγικής ηλικίας, εγκαθίστανται στη δική τους επικράτεια. Ζουν μεμονωμένα, εκτός από την περίοδο της αναπαραγωγής, οπότε προσεγγίζουν τα θηλυκά της επικράτειάς τους. Τα θηλυκά με τα μικρά τους σχηματίζουν κοπάδια, που στην Ελλάδα, αποτελούνται συνήθως από 5 ως 15 άτομα (σπάνια ως 30), ενώ σε άλλες χώρες και σε περιοχές με υψηλή πληθυσμιακή πυκνότητα δεν αποκλείεται να ξεπεράσουν και τα 100 άτομα στο ίδιο κοπάδι.

Το μεγαλύτερο μέγεθος των κοπαδιών παρατηρείται στο τέλος του καλοκαιριού και στην αρχή του φθινοπώρου. Την εποχή αυτή κι ως το τέλος του φθινοπώρου, απαντώνται στις ψηλότερες υψομετρικά περιοχές του βιοτόπου τους ενώ το χειμώνα κατεβαίνουν στις απόκρημνες δασωμένες πλαγιές. Μετά την άνοιξη και καθώς το χιόνι λιώνει, τα αγριόγιδα σταδιακά ανεβαίνουν ολοένα και ψηλότερα.

Είναι το μοναδικό άγριο οπληφόρο, που απαντάται σε μόνιμη βάση στις απόκρημνες πλαγιές, ιδιαίτερα κατά τους καλοκαιρινούς μήνες στα μεγάλα υψόμετρα και πάνω από τα όρια των δασών.

Το αγριόγιδο, σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία, αποτελεί προστατευόμενο είδος και το κυνήγι του απαγορεύεται σε όλη την ελληνική επικράτεια. Επίσης, περιλαμβάνεται στην κατηγορία «Σπάνια» του Κόκκινου Βιβλίου των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας.

Οι σημερινές απειλές ανά ζωτικό πυρήνα εξάπλωσης του είδους είναι, μεταξύ άλλων, το παράνομο κυνήγι, η χάραξη των ορίων καταφυγίων άγριας ζωής χωρίς να λαμβάνονται υπόψη δεδομένα για την εξάπλωση και χρήση του χώρου από το αγριόγιδο, η διάνοιξη δασικών και ορεινών δρόμων και η ενόχληση από επισκέπτες.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ (της Νατάσας Καραθάνου)