Η ιστορία της κονσέρβας

Γενέθλια έχει φέτος η κονσέρβα, το μεταλλικό αεροστεγές κουτί, που μπορεί να διατηρεί ανέπαφα και για μεγάλο διάστημα ευπαθή τρόφιμα. Όπως επισημαίνεται σε δημοσίευμα της ιστοσελίδας της Ντόιτσε Βέλε («ΝΒ»), η κονσέρβα ανακαλύφθηκε πριν από 200 χρόνια και θεωρήθηκε τότε ως μία επαναστατική εφεύρεση. Τον περασμένο αιώνα, μάλιστα, αποτέλεσε σύμβολο προόδου και ευμάρειας.

Είναι χαρακτηριστικό πως στη δεκαετία του 1960 ο διάσημος Αμερικανός καλλιτέχνης Άντι Γουόρχολ, αναπαρήγαγε καλλιτεχνικά και τα 32 είδη έτοιμης σούπας της εταιρείας Campbell. Ήταν ο πρώτος που απαθανάτισε την κονσέρβα, το σύμβολο της μεταπολεμικής, καταναλωτικής κουλτούρας, τόσο στις ΗΠΑ, όσο και στις ανεπτυγμένες χώρες της Ευρώπης.
Μάλιστα, ο Γερμανός πολίτης έβλεπε στην κονσέρβα το θαύμα της τεχνολογίας και δε νοιαζόταν καθόλου για τα διάφορα συντηρητικά που αναγράφονταν στην ετικέτα. «Η επιστήμη έχει προχωρήσει και μου διευκολύνει τη ζωή», ήταν το σκεπτικό του μέσου καταναλωτή μέχρι και τη δεκαετία του 70, που αγόραζε σχεδόν όλα τα είδη κονσέρβας που διαφημίζονταν.
Η κονσέρβα, άλλωστε, είχε κατακτήσει στη Γερμανία όλα τα πεδία της ζωής, όλες τις κοινωνικές τάξεις, ακόμη και τον κόσμο της κουλτούρας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, το περίφημο κουκλοθέατρο του Άουγκσμπουργκ, που είχε ενσωματώσει σ’ ένα έργο του σκετς με κονσέρβες - στρατιωτάκια, τα οποία τραγουδούσαν ότι ήταν ανθεκτικότερα από τα αντίστοιχα μολυβένια του Άντερσεν. Πάντως, η κονσέρβα έχει σώσει πολλούς στρατιώτες και ναυτικούς από πρόωρο θάνατο.
Ο Ναπολέων έδωσε το έναυσμα
Το έναυσμα για την εφεύρεση της κονσέρβας δόθηκε στις αρχές του 18ου αιώνα. Τότε, ο Ναπολέων Βοναπάρτης υποσχέθηκε ένα τεράστιο ποσό σε όποιον έβρισκε τρόπο να διατηρούνται τα τρόφιμα και να μην πεθαίνουν από δηλητηριάσεις οι στρατιώτες του. Πράγματι, βρέθηκε κάποιος που έκανε το πρώτο βήμα. Ήταν ο Νικολά Απέρ, ένας Παριζιάνος μάγειρας, που κατάφερε με υπερθέρμανση των τροφίμων και αεροστεγή γυάλινη συσκευασία να τα διατηρήσει για πρώτη φορά, για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Η ευρεσιτεχνία αυτή, όμως, είχε ένα αδύνατο σημείο: το γυαλί δεν άντεχε στις μεταφορές και στους πολλούς κραδασμούς κι έσπαγε. Τελικά, ένας Άγγλος έμπορος, ο Πίτερ Ντιούραντ κατασκεύασε την πρώτη κονσέρβα, πριν από 200 χρόνια. Ήταν μεταλλική, κομψή και διατηρούσε από λαχανικά και φρούτα, μέχρι έτοιμα φαγητά. Όσο για το ανοιχτήρι για τις κονσέρβες, αυτό επινοήθηκε 45 χρόνια αργότερα και συνέβαλε επίσης στη μεγάλη εξάπλωση του προϊόντος.
Στις ΗΠΑ η παραγωγή κάθε είδους κονσέρβας ξεπέρασε το 1900 για πρώτη φορά τα 700 εκατομμύρια κουτιά. Μεταπολεμικά οι ΗΠΑ ήταν επίσης πρωτοπόρες στην παραγωγή και τη βελτίωση της κονσέρβας. Τα πάντα πωλούνταν σε κονσέρβα: από κρέας, φρούτα, λαχανικά, φαγητά, μέχρι παγωτά, μπισκότα και καφές.
Σήμερα, στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, επιστήμονες και τεχνοκράτες είναι σίγουροι για το μέλλον της κονσέρβας. Και αυτό διότι μέχρι σήμερα κατάφερε όχι μόνον να επιζήσει, αλλά βελτιώθηκαν η συσκευασία και οι μέθοδοι συντήρησης τροφίμων με λιγότερα συντηρητικά.