Το δάσος του Ταξιάρχη στη Χαλκιδική

Είναι ένα από τα δάση, που πάνω από 70 χρόνια, βρίσκεται υπό επιστημονική επιτήρηση. Το πανεπιστημιακό δάσος του Ταξιάρχη, με έκταση 58.000 στρεμμάτων, βρίσκεται στο νομό Χαλκιδικής, στις νότιες-νοτιοδυτικές πλαγιές του όρους Χολομώντα και αποτελεί ένα "κόσμημα".

Με προτροπή, μάλιστα, των επιστημόνων, πριν από πολλά χρόνια οι κάτοικοι της περιοχής προχώρησαν στη φύτευση δενδρυλλίων ελάτης για την παραγωγή χριστουγεννιάτικων δέντρων, που απέφεραν σημαντικό εισόδημα στον ορεινό πληθυσμό, ενώ, συγχρόνως, τα έλατα προστατεύουν το έδαφος από διάβρωση και υποβάθμιση.

"Τα δάση και οι δασικές εκτάσεις της Ελλάδας καταλαμβάνουν το 50% της χώρας και απ΄ αυτά, το 22% είναι δάση κωνοφόρων και το υπόλοιπο 78%, είναι δάση πλατυφύλλων. Είναι δε χαρακτηριστικό ότι, ενώ στην Ευρωπαϊκή Ένωση τα 2/3 των δασών είναι ιδιωτικά, στην Ελλάδα τα 2/3 αυτών είναι κρατικά και τα υπόλοιπα ιδιωτικά", εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρος του Ταμείου διοικήσεως και διαχειρίσεως πανεπιστημιακών δασών, καθηγητής δασολογίας και φυσικού περιβάλλοντος του ΑΠΘ, Παύλος Ευθυμίου.

"Από πολλά αρχαιολογικά ευρήματα γνωρίζουμε ότι, προ 3-4 χιλιάδων ετών, στην Ελλάδα υπήρξαν πολλά δάση, με πλούσια βιοποικιλότητα στη χλωρίδα και την πανίδα, η οποία σε αρκετούς σημερινούς βιοτόπους, διατηρείται ακόμα με εντυπωσιακή σύνθεση ειδών", λέει ο κ.Ευθυμίου.

Το ξύλο ήταν το βασικό υλικό για ενέργεια και κατασκευές μέχρι και τον 19ο μ.Χ. αιώνα. Επειδή, όμως, κύριο μέσο μεταφοράς ήταν η ναυσιπλοΐα, η κατασκευή χιλιάδων εμπορικών και πολεμικών πλοίων, οδήγησε στην καταστροφή των πιο εύκολα προσπελάσιμων παραλιακών δασών.

"Ως ενδεικτικό παράδειγμα, σας αναφέρω ότι η κατασκευή μιας πολεμικής τριήρους απαιτούσε την υλοτομία 4.000 δένδρων δρυός, δηλαδή ήταν αναγκαία η αποψίλωση 100-150 στρεμμάτων δρυοδάσους για κάθε πολεμικό πλοίο. Ευτυχώς, τα δρυοδάση έχουν την δυνατότητα φυσικής αναγέννησης, με πρεμνοβλάστηση", υπογραμμίζει ο καθηγητής.

Σημειώνεται ότι, το πανεπιστημιακό δάσος του Ταξιάρχη, μαζί με το πανεπιστημιακό δάσος του Περτουλίου, είναι οι μοναδικές περιοχές, για τις οποίες έχουν συνταχθεί κτηματολόγια από το 1975.

"Ήδη, μάλιστα, εκπονείται πρότυπο ερευνητικό πρόγραμμα, σε συνεργασία του Ταμείου Διοικήσεως Δασών και των Εργαστηρίων Μετεωρολογίας και Μηχανολογίας, υπό των καθηγητών Θόδωρου Καρακώστα και Θωμά Ξένου, για το αιολικό δυναμικό των δύο δασών, ώστε να γνωρίζουμε ποιοί είναι οι κατάλληλοι χώροι για να τοποθετηθούν ανεμογεννήτριες για την παραγωγή 'πράσινης' ενέργειας" σημειώνει ο κ.Ευθυμίου. Παράλληλα, ειδική επιτροπή συντάσσει ειδικό δασοπονικό σχέδιο για το δάσος του Ταξιάρχη, καθώς έχει λήξει η ισχύς του προηγούμενου, το οποίο διήρκησε 10 χρόνια.

Στον Ταξιάρχη εγκαινιάστηκε πέρσι και το Δασικό Μουσείο που φιλοξενείται σε στεγασμένο χώρο 250τμ στον οποίο ο επισκέπτης μπορεί να γνωρίσει τη χλωρίδα της περιοχής η οποία περιλαμβάνει 350 είδη, ποώδη και δασικά, 34 από τα οποία είναι σπάνια και προστατευόμενα. Στην πανίδα της περιοχής είναι καταγεγραμμένα 112 άγρια ζώα και πτηνά, εκ των οποίων 12 προστατευόμενα. Στο δάσος λειτουργούν ήδη ξενώνες, που μπορούν να φιλοξενήσουν περίπου 150 φοιτητές για την πρακτική τους άσκηση κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού καθώς και ερευνητές δασοπονίας, εστιατόριο και αίθουσες διδασκαλίας.

"Να σημειώσω, πάντως, ότι το μουσείο μέχρι στιγμής υπολειτουργεί καθώς υπολείπονται περίπου 150.000 ευρώ για την πλήρη λειτουργία του" διευκρίνισε ο κ.Ευθυμίου.

Μιλώντας γενικότερα για την κατάσταση των δασών στην χώρα μας, τόνισε ότι όλα τα δάση ή τουλάχιστον το 90%, είναι αρκετά έως πολύ υποβαθμισμένα από πλευράς ξυλαποθέματος, αύξησης, δυναμικού παραγωγής και εν μέρει, ανταπόκρισης σε λειτουργίες και υπηρεσίες που έχει ανάγκη ο σύγχρονος άνθρωπος.

"Πολλοί ιστορικοί θεωρούν ότι οι ζημιές στα φυσικά οικοσυστήματα αντιπροσωπεύουν μια μεγάλη θυσία στο βωμό δημιουργίας των αρχαίων πολιτισμών της Ελλάδας και της Μέσης Ανατολής" ξεκαθάρισε, προσθέτοντας ότι σήμερα χρειάζονται καλά μελετημένα, εύστοχα δασοκομικά και διαχειριστικά μέτρα για την μακρόπνοη βελτίωση των ελληνικών δασικών οικοσυστημάτων πάνω στις θεμελιώδεις, βασικές αρχές της δυναμικής αειφορίας, της πολλαπλής χρήσης και της βελτίωσης ή τουλάχιστον διατήρησης της φυσικής βιοποικιλότητας, σε όλα τα φυτικά και ζωικά είδη.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ (της Ν.Καραθάνου)